Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 14 Mayıs’ta gerçekleştirilecek seçimde bir sefer daha cumhurbaşkanı adayı olamayacağı istikametindeki itirazların reddine ait kararlarının münasebetini açıkladı.
Erdoğan’ın adaylığına itirazlarda bulunulması üzerine verilen iki kararın gerekçeleri kurulun internet sayfasında yayımlandı.
Görev müddetine ait kararda, 14 Mayıs 2023’te yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi’nde Adalet ve Kalkınma Partisi ile Milliyetçi Hareket Partisi kümesi tarafından aday gösterilen Recep Tayyip Erdoğan’ın tekrar aday olamayacağı savına dair itirazların incelendiği hatırlatıldı.
Cumhurbaşkanı seçilebilme şartlarına ait Anayasa’daki unsurlara yer verilen münasebette, cumhurbaşkanının vazife mühletinin 5 yıl olduğu, bir kişinin en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebileceği anımsatıldı.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yöntem ve temellerini düzenleyen kanunlara değinilen münasebette, buna nazaran cumhurbaşkanın misyon müddetinin birlikte yapılan bir önceki seçim tarihi temel alınarak belirleneceği bildirildi.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2017’de Anayasa’da esaslı değişiklikler yapıldığı ve parlamenter hükümet sistemine son verilerek Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildiği belirtilen münasebette, şunlar kaydedildi:
“Yapılan bu Anayasa değişikliğiyle yetkisiz, sorumsuz ve cezai sorumluluğu sonlu olan cumhurbaşkanının, yürütme yetkisinin tek başına kendisine ilişkin olduğu, yaptığı her türlü iş ve süreçten tek başına ve tam sorumlu olan, her türlü karar ve süreçlerinin tamamının yargı kontrolüne tabi olduğu, cezai sorumluluğu tam bir cumhurbaşkanı haline getirilmesi nedeniyle, Anayasa değişikliği öncesinde Anayasa’nın öngördüğü parlamenter sistemdeki cumhurbaşkanı ile değişiklik sonrasında kabul edilen yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ndeki cumhurbaşkanı ortasında kullanılan lafız dışında hiçbir bakımdan özdeşlik bulunmamaktadır.”
Kararda, 24 Haziran 2018 Pazar günü yapılan seçimlerin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içinde Anayasa’nın 101 ve süreksiz 21/A unsurları kararlarına nazaran yapılan ilk seçim olduğu belirtildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın birinci seçildiği tarihin 10 Ağustos 2014 olduğu, 26. Devir TBMM seçiminin ise 1 Kasım 2015’te yapıldığı belirtilen münasebette, şu tabirler yer aldı:
“Anılan cumhurbaşkanı seçimi TBMM seçimiyle birlikte yapılmayıp, münferiden yapılmış bir seçimdir. Buna rağmen, 27. Devir TBMM seçimi ise cumhurbaşkanı seçimiyle birlikte birebir gün, 24 Haziran 2018 tarihinde yapılmıştır. Anayasa’nın 101. ve 6271 sayılı kanunun 3. hususuna nazaran cumhurbaşkanının misyon mühleti birlikte yapılan bir önceki seçim tarihi temel alınarak belirlenecektir, bir diğer deyişle, birlikte yapılan ilk seçim 24 Haziran 2018 tarihindeki seçimdir. Buna nazaran, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın misyon müddeti Cumhurbaşkanı ve TBMM seçimlerinin birlikte yapıldığı bir önceki seçim tarihi temel alınarak belirleneceğinden ve birlikte yapılan ilk seçim tarihi 24 Haziran 2018 olduğundan, birinci periyot beş yıllık misyon mühleti bu tarihten itibaren başlayacaktır. Bu durumda, üstte belirtilen nedenlerle, Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı adaylığına yönelik itirazların reddine karar verilmesi gerekmiştir.”
“SOMUT HİÇBİR KANIT YOK”
YSK’nin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın adaylığına ait itirazlara yönelik bir öbür kararının münasebetinde de Anayasa’ya nazaran, cumhurbaşkanının yükseköğrenim yapmış Türk vatandaşları ortasından, direkt halk tarafından seçileceğinin karara bağlandığı bildirildi.
Cumhurbaşkanı seçimi sürecinde adaylık müracaatında bulunan Recep Tayyip Erdoğan’ın ibraz edilen onaylı diploma örneğinin incelendiği belirtilen münasebette, “Recep Tayyip Erdoğan’ın Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Kısmı dört yıl periyodik lisans diplomasının diploma numarasının 8345, mezuniyet tarihinin 1981/Şubat olduğu, Dekan Prof. Dr. Ömer Faruk Batırel ile Rektör Prof. Dr. Orhan Oğuz imzalı diplomanın İstanbul 15. Noterince 27 Haziran 2014 tarih ve 1113 yevmiye ile ‘Dairemizce onaylanması istenilen işbu fotokopinin ilgilisi tarafından gösterilen ve iade edilen aslına uygun olduğunu ve (2) örnek verildiğini onaylarım.’ biçiminde onaylı olduğu anlaşılmıştır.” sözüne yer verildi.
Gerekçede, şu değerlendirmede bulunuldu:
“Noter onaylı diploma örneğinin geçersizliği fakat mahkeme kararı yahut birebir kuvvette diğer bir doküman ile ispatlanabilir. Kaldı ki müracaat sahipleri, diplomanın geçersiz olduğunu değil, düzmeceliği konusunda kuşku oluştuğunu, YSK’nin bunu araştırması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Bir diğer anlatımla, ibraz edilen diplomanın düzmeceliğini ortaya koyan somut hiçbir kanıt sunulmamış, tersine diplomanın geçersiz olduğu konusunda kuşkular olduğu belirtilerek, bu kuşkunun giderilmesi talep edilmiştir. Tezin soyut olduğu itiraz sahiplerinin kabulünden de anlaşılmaktadır. Kurulumuzun bu hususta daha evvel vermiş olduğu mutlaklaşmış çok sayıda kararında da söz edildiği üzere, savların soyut tezler olduğu ve hukuken kabul edilebilir nitelik taşımadığı anlaşıldığından, taleplerin reddine karar verilmesi gerekmiştir.”
YSK, oy birliğiyle verdiği kararların örneğini itiraz sahiplerine gönderdi.