Çinli araştırmacılar, teknolojinin uzaydaki davranışını test etmek için dönüm noktası niteliğindeki bir deneyde, bir yapay zeka makinesine Dünya’ya yakın yörüngedeki bir uydunun süreksiz olarak tam denetiminin verildiğini söyledi.
GÖZLEM UYDUSU YAPAY ZEKA TARAFINDAN DENETİM EDİLDİ
Wuhan Üniversitesi Geomatics and Information Science mecmuasında yayınlanan bir makaleye nazaran, küçük bir Dünya müşahede uydusu olan Qimingxing 1, 24 saat boyunca rastgele bir insan buyruğu, ataması yahut müdahalesi olmaksızın yer tabanlı bir yapay zeka tarafından yönetildi.
Üniversitenin Ölçme, Haritalama ve Uzaktan Algılamada Bilgi Mühendisliği Devlet Anahtar Laboratuvarından Wang Mi liderliğindeki araştırma takımı, deneyin maksadının yapay zekanın kendi başına ne yapacağını görmek olduğunu söyledi.
UYDUYU DAHA YAKINDAN İNCELEMEK İSTEDİ
Bilim adamları, yapay zekanın Dünya’da birkaç yer seçtiğini ve Qimingxing 1’e daha yakından bakmasını tercih ettiğini söyledi. Teknolojinin bu yerleri neden seçmiş olabileceğine dair bir açıklama yapılmadı.
Hedeflenen bölgelerden biri, Hindistan’ın kuzeydoğusunda Ganj Irmağı kıyısında antik bir kent olan ve 2020’de tartışmalı hudut bölgesindeki Galwan Vadisi’nde Çin ordusuyla ölümcül bir müsabaka yaşayan Hint Ordusu birliği Bihar Alayı’na da konut sahipliği yapan Patna’ydı.
Japonya’nın en işlek limanlarından biri olan ve vakit zaman Pasifik’te faaliyet gösteren ABD Donanması gemilerine konut sahipliği yapan Osaka da yapay zekanın ilgi listesinde üst sıralarda yer aldı.
“MEVCUT PLANLARI YIKIYOR”
Wang ve meslektaşları 3 Nisan’da yayınlanan makalelerinde “Bu yaklaşım vazife planlamasındaki mevcut kuralları yıkıyor” dedi.
Şimdiye kadar birçok uydu harekete geçmeden evvel belli buyruklara ya da vazifelere gereksinim duyuyordu. Bir vazife, savaş ya da zelzele üzere beklenmedik olaylarla tetiklenebilir ya da bir uydu makul gayeler üzerinde uzun vadeli müşahedeler yapmak üzere programlanabilir olduğunu gösteriyor.
Ekibe nazaran, yapay zeka teknolojisi uzay misyonlarında; manzara tanıma, uçuş yolları çizme ve çarpışmadan kaçınma dahil olmak üzere, giderek daha fazla kullanılırken, bir uydunun denetimi ona verilmedi ve bu da vakit ve kaynak israfına neden oldu.
OLASI TEHLİKLERE KARŞI İNSANLARI UYARABİLECEĞİ DÜŞÜNÜLÜYOR
Gazeteye nazaran Çin’in yörüngede 260’tan fazla uzaktan algılama uydusu var, fakat bunlar ekseriyetle uzayda “boş boş” çalışıyor ve rastgele bir özel vazife olmaksızın düşük bedelli, vakte hassas bilgiler topluyor.
Bilim adamları “Uydular kıymetli ve ömürleri sonlu. Yeni yörünge uygulamalarıyla bedellerinden en güzel biçimde yararlanmak aciliyet arz ediyor” dedi
Ekip, yapay zekanın denetimli bir uydunun olağandışı objeler yahut faaliyetler tespit etmesi halinde ordu, ulusal güvenlik yönetimi ve öbür ilgili kurumlar da dahil olmak üzere muhakkak kullanıcıları uyarabileceğini öne sürdü.
GEZEGENİ DAHA UYGUN TANIMASI GEREKİYOR
Ancak bilim insanları, âlâ kararlar verebilmek için yapay zekanın gezegeni tam olarak anlaması gerektiğini, bu nedenle yalnızca yapay ve doğal objeleri tanımlayamayacağını, birebir vakitte bunlar ve birçok farklı insan toplumu ortasındaki karmaşık ve daima gelişen ilgileri de öğrenmesi gerektiğini söyledi.
Araştırmacılar, yapay zekanın karar verme sürecinin son derece karmaşık olduğunu söyledi. Makinenin bir günlük çalışmasını planlarken gerçek vakitli bulut şartları, kamera açıları, maksat pahası ve bir uydunun hareket kabiliyetinin hudutları üzere birçok faktörü göz önünde bulundurması gerekiyor.
Hesaplama o kadar karmaşık olabilir ki, uzay misyonu idaresi için klâsik bilgisayar modelleri sorunu makul bir mühlet içinde çözemeyebilir, dediler.
YAPAY ZEKA YARIŞI UZAYA DA SIÇRADI
Elon Musk’ın SpaceX şirketi 3.000’den fazla Starlink aygıtı fırlatırken, Çin karşı tedbir olarak yaklaşık 13.000 irtibat uydusu planlıyor.
ABD ve Çin orduları ayrıyeten bu küçük yörünge araçlarının internet hizmetleri sağlamaktan daha fazlasını yapmasına imkan tanıyacak gözetleme ve öteki araçların eklenmesini de önerdiler.
Dev takımyıldızlarındaki binlerce uydu, birçok uzay ajansı için önemli bir zorluk oluşturacağı düşünülüyor. Birtakım bilim insanları, yalnızca yapay zekanın bu uyduları bir dizi çarpışmaya neden olmadan yönetebileceğini savunuyor.
UYDU DENETİMLERİNİN YAPAY ZEKAYA VERİLMESİ TASA UYANDIRIYOR
Ancak Pekin’de ChatGPT tecrübesi olan bir diğer uzay bilimci, büyük bir lisan modelinin uçuş denetimine erişmesi ve bir uydunun nasıl çalıştırılacağını öğrenmesi halinde neler olabileceği konusunda kaygılı olduğunu söyledi. Uzay bilimci;
“Uydular bizim gökyüzündeki gözlerimiz ve kulaklarımız. Yapay zekanın ne görüp ne duyacağımıza karar vermesini sahiden istiyor muyuz?” dedi.
ChatGPT, görevlendirme yapılmayan sakin bir günde bir uydu operatörü olsaydı ne yapacağı sorulduğunda, bakım denetimleri yapacağını, yazılım ve eser yazılımını güncelleyeceğini, kalibrasyon ve test gerçekleştireceğini ve “yeni ilgi alanlarını keşfedeceğini” söylediği belirtiliyor.
DÜNYA ÜZERİNDE İLGİSİNİ ÇEKEN YERLERİ SIRALADI
Microsoft dayanaklı OpenAI tarafından geliştirilen chatbot, Avustralya’nın Büyük Set Resifi, Amazon yağmur ormanları ve Himalayalar’ın yanı sıra Sahra Çölü ve Antarktika Yarımadası da dahil olmak üzere en çok ilgisini çeken birtakım yerleri saymaya devam etti.
Neden bu bölgeleri seçtiği sorulduğunda ChatGPT, bunun nedeninin “insan faaliyetleri ve iklim değişikliğinden etkilenmeleri” olduğunu söyledi.