Bilindiği üzere, iki yıl süren salgınla uğraş periyodunun tahlilinde gecikmeye yol açtığı, sıhhat çalışanlarını yoran meseleler, bakanlığın Beyaz Islahat ismini verdiği bir dizi değişim, yeni çıkarılan maddelerle teminat altına alınan haklarla büyük oranda aşıldı.
Bu sıkıntılardan sıhhatte şiddet birinci sırada olmak üzere bir kısmı değerini sürdürüyor. Şiddet olayları bariz seviyede azalmış olsa da belirlenen maksada tam olarak ulaşılmış değil. Öte yandan, hususun hassasiyeti yapan olmaktan uzak yaklaşımlara da fırsat veriyor.
BAKAN KOCA’DAN KIYMETLİ MESAJLAR
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, sendikaların 1-2 Ağustos iş bırakma davetine rağmen değerli iletiler içeren mektup kaleme aldı.
TÜM İMKANLAR HAREKETE GEÇİRİLDİ
Bakan Koca, bütün çalışma arkadaşlarına gönderdiği mektupta, Beyaz Islahat sürecinde tüm imkânları harekete geçirmeye, yeni imkânlar oluşturmaya çalıştıklarını tabir ederek, daima birlikte tahlile ortak olmanın, sağduyu içinde sonuç almanın örneğini yaşadıklarını, artık de hakikat tavrın bu olduğunu vurguladı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca mektubunda şu sözleri kullandı;
Size ve mesleklerine yürekten bağlı olduğuna inandığım tüm arkadaşlarıma selamlarımı, sevgilerimi sunuyorum.
Sıhhat meslek kümesi mensuplarına medeniyetler tarihi boyunca gösterilen özel hürmet, bunun bizlerde özsaygıya dönüşen karşılığı her vakit seçkinliği de yansıtır olmuştur. Hürmete kıymet olmayı, hiç kuşkusuz, hürmete bedel bulma tamamlar ve ülkemizde hastalar ile sıhhat çalışanları ortasındaki alakanın özü, istisnalar dışında, budur. Selam ve sevgi sözlerimi tıpkı vakitte halkımızın size yönelik bu hislerinin sözü olarak kabul edin.
RADİKAL TAHLİLLER VE ESASLI DĞEİŞİMLER GELDİ
Büyük bir sıhhat savaşımı verdiğimiz günlerin ertesinden başlayarak, sıhhat meslek kümesi mensuplarına tüm taraflarıyla daha yüksek bir saygınlık kazandırma, çalışma kurallarını her bakımdan uygunlaştırma kararlılığı içindeyiz. Bu gayeyle, planlı, sonuç alıcı bir formda mevcut tüm imkânları harekete geçirmeye, yeni imkânlar oluşturmaya çalıştık. Üzerinden yaklaşık iki yıl geçen o günlerde, hatırlarsanız, sizlere, “Biraz sabır” demiştim. Dönüp baktığınızda, bu beklentimin içerdiği vaatler konusunda, artık yanılmışlık duygusu içinde olanınız var mı? Sabrınızın akabinde, devletimizin ürettiği radikal tahliller ve esaslı değişimler geldi. Bunların toplamına Beyaz Islahat diyoruz.
Bu kapsamda yapılan çalışmaların içeriği bakanlığımızda Beyaz Islahat ismiyle epey hacimli bir kitaba dönüştürülmüş durumda. Kitap, amaçlardan değil, sonuçlardan oluşuyor. Kitabın bir özetini veremeyeceğimize nazaran, birtakım soruların yardımıyla birkaç başlığımızı hatırlayalım: Doktorların eline geçen aylık toplam ölçünün şu anki seviyelere gelebileceğini sanki kaç kişi öngörebilmişti? “Altı yıla karşılık 1 yıl yıpranma tazminatı” kazanımını, 5510 sayılı yasanın mecburî kıldığı prim temelli emekliliğin doktor ve diş tabiplerini kapsar olmaktan çıkacağını içimizden sanki kaç kişi hayal edebilmişti?
Mahsuplaşma sisteminin bir istisna bırakmadan kaldırılacağını, her emeğin karşılık bulması asıllı bir teşvik ödeme sisteminin uygulamaya geçeceğini sanki kaçımız tasavvur edebiliyordu? İntörn tabiplerle diş hekimliği son sınıf öğrencilerine tam minimum fiyat ödenmesi fakat âlâ niyetli bir plan üzere görülmüyor muydu? Dünyada örneği bulunmayan, sıhhat çalışanları için adeta “mesleki kalkan” fonksiyonu görecek güçte bir Malpraktis yasası umuluyor muydu?
Şiddet hatası karşısında öteki hiçbir meslek kümesinin sahip olamadığı yasal düzenlemelere sahip olacağımız, sıhhatte şiddet cürmünün Katalog Hatalar kapsamına alınabileceği düşünülüyor muydu? Uygulamada problemlerimiz olduğu katiyetle yanlışsız, ancak sıhhatte şiddet cürümlerine 10 yılları bulan cezalar verildiğine birinci defa şahit oluyoruz. Düzenlemelerin tam olarak yerleşmemiş olmasına bağlı meselelere karşı ise bilmenizi isterim ki gerekli tavrı alıyoruz.
Bahis başlıklarımıza bir örnek daha vereyim: Çok nöbet yükünün, gayriinsani olması sebebi ile son bulacağını, bu durumu “şiddet” olgusu kapsamında ele aldığımızı söylediğimizde tasarımızı pek de inandırıcı bulmayanlar sizce az mıydı? Doktor odalarına birer tıbbi sekreter atanması, sayınınsa 32 bine kadar varabileceği hayal kapsamında bir beklenti değil miydi? Bu “bir kitap” dolusu gelişmelerin sayılmasına gereksinimimiz bulunmuyor. Unutan, yeri gelince hatırlıyor olmalı.
Sıkıntıları birlikte ele aldığımız, akılcı bir bekleyiş sürecininse bizlere güç verdiği birinci ıslahat devrinde ehemmiyeti inkâr edilemez sonuçlar aldık. Ancak hayata bağlı olarak, sorunlarımız de dinamiktir. Ne sorunların tamamı birebir anda çözülebilir ne de “mükemmel ve eskimez çeşitten çözüm” üretilebilir. Yanılıyor muyum? Biliyoruz ki, hala devam eden, büyüme eğiliminde olan yahut belirginleşmesi beklenen sıkıntılarımız var. Büsbütün olgunlaşmamış tahlilleri paylaşmamış olmamızı anlayışla karşılayın. Nöbet fiyatlarının adil bir seviyeye çıkması gerekiyor.
Sıhhat çalışanlarının taban ödemesinin artırılması koşul. Teşvikte tavana takılan arkadaşlarımızın önündeki sorun acele tahlil istiyor. Artan maliyetler karşısında aile doktorlarımızın cari harcamaları kıymetli bir problemimiz. Sn. Cumhurbaşkanımızın kelamını verdiği, sıhhat çalışanlarına yapılmakta olan sabit ödemenin emekliliğe sayılması konusunda da üzerimizde çok değerli bir vazife var. Enflasyon gerçeğine karşı bütün sıhhat çalışanlarımızı korumak gayesiyle, ilgili taraflarla çalışmalarımız devam ediyor. Tek tek tüm bahisleri sıralamaya, açmaya imkân yok. Lakin her birimizi ve kamuoyunu yakından ilgilendiren şiddet meselemiz karşısında gelinen nokta için bir açıklama yapmak boynumun borcudur: Hastanelerimizde inançlı çalışma ortamları oluşturma konusunda kararlıyız.
Yapılan yasal düzenlemelerle yetinemeyeceğimizi birçok kere belirttim. Sıhhatte şiddet üzere çok istikametli bir meselede, hukuk, tahlil bileşenlerinin yalnızca bir kesimidir. Artık tamamlama evresinde olduğumuz “Sağlıkta Şiddete Karşı Aksiyon Planı” çalışmamızı yakında uygulama sürecine koyacağız. Uygulama öncesinde sizlerin de geliştirici niyetlerini almayı dilek ediyorum. Bu vesile ile vermek istediğim iki değerli haber var: Beyaz Kod sisteminin bir alt basamağı olacak ve mümkün bir riske karşı devreye girmeye hazır, polis karakoluyla irtibat halinde çalışacak yeni bir sistemin yazılımı tamamlanmak üzeredir.
POLİS VE GÜVENLİK SAYISI ARTIRILACAK
Öte yandan, polis ve güvenlik vazifelisi sayısı da yakında artırılacak. (Bu paragrafta değindiğim bahisler için size ayrıyeten yazacağım.) Tüm sıkıntılara karşı muvaffakiyete ulaşmamız için, bizim kararlılığımızın sizin dayanağınız ile bütünleşmesi gerekiyor. Ayrıyeten şunu da dikkate almakta fayda var: Topluluk içinde ahenk, kazanımların korunmasında değerli bir gerekliliktir. Haklı yanlarına karşın yoluyla, lisana getiriliş biçimi ve yeriyle kamusal atmosferde tasaya neden olacak kimi talepler, bu taleplerin manasını devalüe eder: “Çare” olan sıhhat çalışanının, sıkıntılarına, herkesin faydasına olacak tahlilleri ararken başvuracağı yol, onun saygınlığı ile de örtüşmelidir. Ülkemizin sıhhat sistemi her profesyoneline gereksinim hisseden, bir kişinin boşluğunun öbür çalışanlar ve hastalarca hissedileceği bir sistemdir. Bu işleyişe karşı sorumsuzluk manasına gelecek, hizmetimize ziyan verici taraflar içerebilecek tavır ve sistematik davranışların, ne bizce, ne de toplumca kabul edilir bulunması da mümkün değildir.
BU DOSTÇA MEKTUP…
Sıhhat meslek kümeleri için yapılan iyileştirmelerin az çok farkında olunduğu için, kendini “sokak” yoluyla tabir eden taleplerin “yerinde” bulunmayacağı kanısındayım. Ve bu hatırlatmaları yapmaktan ötürü açıkçası ıstırap içindeyim. Hepimizin ortak faydalarını, sıhhat hizmetinde düzenle sürekliliği temel alan kurallarımıza ise esasen bilindikleri için değinmiyorum. Kazanımların sorumlulukları artırdığı da aslında açıktır. “Peki, haklarımızı kiminle, nerede, nasıl arayacağız?” Üzerinde yine düşünülecek bahis budur. Bu dostça mektup, size yanlışsız kişinin Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanı, hakikat yerin Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanlığı, gerçek yolun “iletişim” ve tahlil üretimine işte bu eksende şahsen iştirak olduğu bildirisini versin istiyorum. Daha evvel de uygulayıp başarılı olduğumuz çalışma hali budur. Yapılması gereken, yeniden tıpkı şeydir. Dönemsel haletiruhiyemizin, sorun çözme hedefi yerine öbür gayeler güttüğünden pek emin olamayacağımız taraflarca fırsat bilinmesine müsaade vermemeliyiz.
Sıhhat meslek mensuplarının dayanışma ve ortak fayda üretme hedefli tertipler oluşturması tartışma kabul etmeyecek bir mevzu. Lakin her vakit şunu da düşünmekten yanayım. Örneğin, maden ocağı emekçisinin örgütlü bir aksiyonu kömür üretimini aksatma üzerinden gerçekleşir. Hizmet verilen alan insan sıhhati olduğunda bu formüldeki “araç” hastadır. Hasta mağduriyetinin araç olarak kullanılmasını bizler, tabip ve sıhhat çalışanı tasavvurumuzla asla bağdaştıramayız. Bu durumun; mesleğimizin düşüşünden şikâyet edilen prestijini yeterlice tehlikeye attığını, sıhhat alanındaki örgütlü yapılarınsa bizimle kan uyuşmazlığı gösteren teknikler yerine değişik bir yaklaşıma gereksinimi olduğunu kabul etmeliyiz. Kaynağı “yeni” niyetler olan tahliller, öbür alanlara ilişkin, eski şemalardan uyarlanmış tahlillerden kat kat fazla faydalıdır. Ve topluluğumuzun meselelerine karşı özgün zekâların parlayışlarına her zamankinden çok muhtaçlığımız var.
BU PRENSİPLE YOLUMUZA DEVAM ETMELİYİZ
Bedelli çalışma arkadaşım, Bir problemden etkilenen herkes tahlilin de kesimi olma hakkına sahiptir. Üstesinden daima birlikte gelme kararlılığı gösterdiğimiz hiçbir sorunun olduğu üzere kalacağına ihtimal bile vermeyelim. Bakanlığımın birinci periyodunda yaptığımız üzere, bahislerin sahipleri olarak tekrar, içinizden farklı yaklaşımlara sahip arkadaşlarla planlayıp, yüz yüze görüşelim. Problemden “yeni sorun” üretmeyi kazanım hanesinde görme yanılgısına düşenleri dikkatle uyaralım. Beyaz Reform’un birinci periyodunda elde ettiğimiz kazanımlar ortada ve sıhhat çalışanları kadar hastaların da faydasınadır. Bu ikili “yarar” prensibiyle yolumuza devam etmeliyiz.
Prensibimize zıt düşecek algıların oluşmasındansa kaçınmalıyız. Artık odaklanmamız gereken bahis, Beyaz Reform’un ikinci periyodudur. İkinci “Beyaz Reform” periyodunun başlamış olduğu haberini her birinizle paylaşıyorum. Sıhhat sistemimiz ve sıhhat çalışanlarımız için atılacak yeni adımların heyecanı ile sizlere çalışmalarınızda muvaffakiyetler, insan hayatındaki yerinizi bilmenin memnunluğu ile dolu günler diliyorum. Yakında tekrar görüşmek üzere. Selam ve hürmetler. Dr. Fahrettin Koca T.C. Sıhhat Bakanı Beyaz Islahat devrinin bitmediğini, gerekli dönüşümlerle süreceğini sizlere daha evvel de söylemiştim. Tekliflerinizle artık bu yeni devrin reformistleri ortasında yer alabilirsiniz
